İzmir Ticaret Borsası'na (İZTB) Eylül ayı ile gelmeye başlayan yeni mahsul çekirdeksiz kuru üzümün kilogram fiyatı 10 günde 4 liradan 5,70 liraya çıkarak zirve yaptı. Fiyat artışının, geçen yıl 250 bin ton olan rekoltenin yarı yarıya düşmesinden kaynaklandığı belirtiliyor.

Manisa Ziraat Odası Başkanı Nuri Sorman, AA muhabirine yaptığı açıklamada, düşük rekolteyle üreticiyi üzen çekirdeksiz kuru üzümün, fiyatıyla yüzleri güldürdüğünü söyledi. Sorman, kilogram fiyatı 5 lirayı geçen üzümün, Kurban Bayramı sonrasında 6 liraya çıkmasının beklendiğini, üreticinin elindeki ürünü dengeli piyasaya sürmesi durumunda ise 7 liraya kadar çıkabileceğini vurguladı.

Kış mevsiminde yaşanan don olayının yanında, bağların uyanma dönemindeki dolu yağışı ve aşırı yağmur nedeniyle filizlerde yanma meydana gelmesinin rekolteyi geçen yıla oranla yüzde 40-50 oranında düşürdüğünü bildiren Sorman, bunun da fiyat artışına yol açtığını kaydetti.

Geçen yıl 250 bin ton civarında gerçekleşen rekoltenin, bu yıl İzmir Ticaret Borsası, İzmir Ticaret Odası, Ege İhracatçı Bilikleri, Manisa Bağcılık Araştırma İstasyonu, Manisa ve Alaşehir Ticaret Borsaların ortak çalışmasıyla 245 bin ton olarak tahmin edildiğini, fakat bu rakama ulaşılamayacağını savunan Sorman, "Türkiye'de kuru üzümün yüzde 80'i Manisa'da üretiliyor. Manisa'da geçen yıla göre rekolte yarı yarıya daha düşük" dedi.

Sorman, ağustos ayı sonunda İZTB'de 4 lira olan çekirdeksiz kuru üzümün yeni mahsulün borsaya gelmesiyle yükselişe geçtiğini kaydetti. İZTB'de üzümün 9 Eylül'de 5,70 liraya çıkarak en yüksek seviyeye ulaştığını ifade eden Nuri Sorman, "Üzüm 2011 yılında 4,5 liraydı. O yıl rekolte de 220 bin ton civarındaydı. Rekoltenin 250 bin tonla yüksek olduğu 2012 yılında fiyatı 2,5 liraya kadar düşmüştü. İhracatçı ve tüccar fiyatları baskı altında tutmak için, fiyatların belirlendiği İzmir Ticaret Borsası'nda aralarında satış yapıyor" diye konuştu.

"Biz rekolteyi açıklamıyoruz"
Manisa Ziraat Odası'nın bu yıl rekolteyi açıklamadığını hatırlatan Sorman, bu kararı tüccar ve ihracatçının kendilerine tanınan yüzde 7'lik fire hakkını hesaplarına dahil ederek rekolteyi yüksek göstermek istemesi nedeniyle aldıklarını söyledi. Gelişmiş ülkelerde hiçbir tarım ürününün rekoltesinin açıklanmadığını dile getiren Sorman, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Müdahale kurumu veya stok müessesesi vardır. Mallar orada toplanır piyasanın durumuna göre arzedilir ve fiyat oluşur. Bizim ihracatçılarımız, ihracatı maalesef içteki maliyet hesaplarına göre değil, dış alıcıların vermiş olduğu fiyata göre yapıyor. Bundan da hem çiftçi hem de ülke ekonomisi büyük zarar görüyor. Fiyatın oluşması için üreticiye bu yıl rekolte düşük, 6 liradan aşağı üzümü satmayın uyarısında bulunuyoruz. Beklesinler ve kesinlikle emanete ürünlerini vermesinler. Burada gaye malın az olduğu dönemde fiyatın, ihracatçı ve tüccar yerine piyasa şartlarında oluşmasıdır."

"Fiyat 7 liraya çıkabilir"
Çiftçinin üzümü piyasaya dengeli arz etmesi, ihracatçının da alivre satıştan vazgeçerek dünya fiyatlarından satış yapması durumunda fiyatın 7 liraya çıkabileceğini iddia eden Sorman, "Fındık, şu anda dış alıcıya 7 liradan satılıyor. Üzümün de yüzde 80'i ihraç ediliyor. İhracatçılar, fiyat oluşmadan, piyasadan ürün almadan dış alıcıya fiyat veriyorlar. İhracatçılarımız da malları kendi öz sermayeleriyle almıyor, dış alıcılara alivre olarak mal satarak aldıkları avansı kullanıyor. Bu şartlar da fiyatları düşürüyor" dedi.

Yabancı bankalar çiftçiyi borçlandırmaya çalışıyor
Nuri Sorman, özellikle yabancı sermayeli bankaların çiftçilere kredi vermek için çok çaba sarfettiğini ifade ederek, şöyle devam etti:
"Yabancı sermayeli bankalar, neredeyse yoldan geçen üreticiyi çevirip ödeyebileceğinden fazla kredi vermeye çalışıyor. 'Bu krediler ödenmesin, topraklara sahip olalım' diye düşünceleri var. Türkiye'de yabancılara yapılan satışlar zilliyet hakkıyla yapılıyor. Biz vatandaşlar olarak mülkiyet hakkına sahibiz ama yabancılar zilliyet hakkına sahip olduklarından maden de çıksa, petrol de çıksa arazinin sahibine ait oluyor. Bu ülkenin topraklarında bütün yabancı şirketlerin gözü olduğu için yabancı bankalar son dönemde çiftçiye aşırı derecede kredi verip borçlandırma yoluna gidiyor. Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde bu durum geçerli.

Genel Başkanımız Sayın Şemsi Bayraktar'ın memleketi Sakarya'da bir özel banka kredi verdiği bazı çiftçilerin arazilerine el koydu. Sayın Bayraktar, konuyu Sayın Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'a iletti. Şimdi banka bu yerleri tekrar çiftçiye geri veriyor. Manisa bölgesinde de kredi nedeniyle bankalara geçen araziler var."