Hipermarket yasası olarak bilinen Alışveriş Merkezleri, Büyük Mağazalar ve Zincir Mağazalar Kanunu Taslağı, yeniden gündemde. 1990'lardan beri tartışma konusu olan ancak TBMM'den geçemeyen taslağa son şeklini Gümrük ve Ticaret Bakanlığı verecek. Önceki akşam Türk Ticaret Kanunu başta olmak üzere gündemdeki konuları Gümrük ve Bakanı Hayati Yazıcı ile müzakere etme fırsatı bulduk. Hipermarket yasasının çıkmasını istemeyen bazı lobilerin olduğu yönündeki iddiaları da sorduk Yazıcı'ya. Cevabı çok netti: "Benden önceki bakan arkadaşlarım çalışmış. Ele alıp Bakanlar Kurulu'na götürme aşamasında değil henüz taslak. Şu ana kadar bu kanunun çıkmaması için herhangi bir baskı görmedim. Perakende sektörünün 200 milyar TL'lik büyüklüğe ulaştığı dikkate alındığında KOBİ'lerin ve küçük esnafı da koruyan bir düzenlemenin elzem olduğunda herkes müttefik. Büyük ya da zincir mağazaların kayıt dışılığı azalttığı gibi genel bir söylemin ayrıntılarda saklı problemleri gölgelemesine izin verilmemeli. Bu büyüklükte bir alanın denetim ve gözetiminde yaşanan aksaklıklar konuşulanların hep taslak olarak kalmasından kaynaklanıyor. Bakan Yazıcı da aynı noktayla dikkat çekti: "Bu yasanın çıkmasını herkes istiyor. Esnaf da perakendeci de zincir marketler de çıksın, diyor. Ama her birinin beklentileri farklı. Kriz de oradan çıkıyor." Yazıcı, mutabakat olan kısımların aynen Meclis'ten geçeceğini, tarafların mutabık kalmadığı ancak ülke menfaati doğrultusunda gerekli görülen kısımların da hükümetin inisiyatifi ile metne ekleneceğini söyledi. Tüketici Kanunu'nda değişiklik öngören taslak üzerinde de çalışmaların sürdüğünü aktaran Yazıcı, "Arkadaşlarıma bizimle ilgili olup bekleyen kanun taslaklarından bu dönem Meclis'e sevk etmediğimiz taslak kalmasın, talimatı verdim. Tüketici Kanunu da bu çerçevede değişecek." dedi.
Hal Kanunu 1 Ocak 2012'den itibaren yürürlüğe girdi. Sebze meyve sektörü toptancı haller üzerinden kayda alınıyor. Bundan sonra kutuların üzerinde ürün kimlikleri yer alacak. Buna ihtiyaç var mıydı? Bakan Yazıcı'nın verdiği rakamlar, üretimden tüketime kadar nasıl bir israf yaşandığını gözler önüne seriyor. 2010 verilerine göre Türkiye'de 26 milyon ton sebze ve 16,6 milyon ton meyve üretildi. Bu rakamın sadece yüzde 5'ini ihraç edebiliyoruz. Kalan sebze meyvenin yüzde 25'i çeşitli sebeplerle zayi oluyor. Paraya çevirdiğinizde 14 milyar TL gibi yüksek bir meblağ buharlaşıyor. Geriye kalanın sadece yüzde 30'u kayıt altına alınıyor. Yüzde 70'i kayıt dışı. Artık tarladan kamyona yüklemeden telefonla Hal Kayıt Sistemi Çağrı Merkezi'ni arayan çiftçi, ürününü kime kaçtan sattığını bildirebiliyor. Bakan Yazıcı yakın tarihte sistemi yerinde incelemiş. Bakın neler yaşanmış denetimde: "Bana ordan rastgele bir ürün seçin, dedim. Bursa'dan deveci armudu verisi geldi ekrana. 15 TL yazıyor kilosu. Arayın bakalım kim satmış bu ürünü, dedim. Telefonu bana verdiler. Ben Hayati bu deveci armudunu 15'ten satmışsın, deyince karşıdaki, 'Hayaticiğim çocuklar yanlış yazdırmış. Sen söyle ya düzeltsinler. Ben ikindi namazındaydım. Camiden çıkıyorum.' cevabını verdi." Ticaret Bakanı, sistem oturduğunda hangi ürün nerede üretilmiş hangi ilaçlar kullanılmış vs. bütün bilgilere tüketicinin de pazarda anında ulaşabileceğini ifade etti: "Hedefimiz, Türkiye'de üretilen sebze meyvenin tamamını kayıtlı hale getirmek." Sokak aralarında kurulan pazarlara çekidüzen verileceğini de yineledi: "Devam edecekse, kuralları nedir, nasıl devam edecek bunlara bakıyoruz?" Yazıcı, hal kayıt sistemindeki verileri Merkez Bankası ve Türkiye İstatistik Kurumu ile de paylaşabileceklerini belirtti.
Ortaklar, şirketten borç alamayacak
Türk Ticaret Kanunu'nda değişiklik yapan kanun, 1 Temmuz 2012'de yürürlüğe girecek. Bakan Yazıcı, iş dünyasının tenkit ettiği hususların büyük bölümünün ikincil mevzuatla giderilebileceği görüşünde. Bu çerçevede 3 tüzük, 6 yönetmelik ve 11 genelge hazırlanıyor. Boşluk varsa içerikte düzenleme yetkisinin kanunla bakanlığa verildiğine işaret eden Yazıcı, "Bağımsız denetçi 1 Ocak 2013'te, internet mecburiyeti 1 Temmuz 2013'te başlayacak. Ticari sır diye nitelenen müşteri bilgileri, üretim bilgiler internet sitesinde yer almayacak. Şirket sahipleri yöneticilerinin isimlerinin antetli kâğıtlara kadar yazılması söz konusu değil. Şirket ortağı kâr payı avansına mahsuben avans çekebilecek. Zarar olursa parayı yerine koyacak. Mevcut uygulamada bu konu sıfır faizle kredilendirme gibi işliyor ortaklar lehine. Bunun dışında ortakların 1 Temmuz'a kadar şirketten aldıkları borçları yerine nakit olarak koyması için 3 yıl süre tanıyacağız. Ayrıca ortaklar, şirketin piyasaya verdiği şartlarla mal ve hizmet alabilecek." diyor.
Turhan Bozkurt - Zaman

Anahtar Kelimeler: Gıda Vitrini, Gıda, Vitrin, Tarım, GDO, Gıda Güvenliği, Alo 174, Sağlıklı Gıda, Beslenme, Yemek, Baklava, Restoran, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Mehmet Mehdi Eker, Perakende Yasası, Hayati Yazıcı, Türk Ticaret Kanunu, Hipermarket