Zara ilçesine bağlı Topaktaş Köyü'nde arıcılıkla uğraşan 51 yaşındaki Ali Ekber İyidoğan yaptığı açıklamada, babasından ve dedelerinden öğrendiği arıcılıkla 18 yaşından beri uğraştığını belirterek, söğüt dallarıyla ördüğü sepetlerin etrafını hayvan dışkısı ve külle sıvayarak yaptığı geleneksel kara kovanlarda bal ürettiğini söyledi.
Şeker ve glikoz gibi katkı maddeleri kullanmadan üretilen balın tamamen doğal olduğunu belirten İyidoğan, "Bal, doğadaki çiçeklerden arının ürettiği bir gıdadır. Kara kovanlarda üretilen balda katkı maddesi yoktur ve tamamen doğaldır" dedi.
Geçmişten kalan sepet kovanları tekrar kullanılır hale getirdiğini ifade eden İyidoğan, "Babalarımızın yöntemini tekrar canlandıralım, yaşatalım diye kırka yakın kara kovan yaptım. Allah kısmet ederse tüm üretimimi kara kovana çevirmek istiyorum. Bu balın özelliği doğal olması, arının her şeyini kendisinin yapması. Bizim bir katkımız olmadan üretilmesidir." diye konuştu.
Hazır balmumu kullanılan fenni kovanların bakımının kolay ve bal veriminin fazla olduğunu, bu nedenle kara kovan üreticiliğinin yaygınlaşmadığına işaret eden İyidoğan, şunları kaydetti:
"Üreticiler işin kolay tarafına kaçıyor. Bu kovanları önce yabani söğüt dallarını çubuk halinde dikip, daha sonra etrafını ince dallarla örerek yapıyoruz. Daha sonra hayvan dışkısı ve kül karıştırarak etrafını sıvıyoruz. Bu sıva, yazın sıcağı kışın da soğuğu geçirmez. Arının da sevdiği bir şey. Kışın nefes aldırıyor nemlendirmiyor, yazın da sıcaktan koruyor."
Kara kovan balının kilosunu 80-100 lira arasında sattıklarını dile getiren İyidoğan, petek olarak bal mumu kullanılan fenni kovanların aksine kara kovanda bal mumu kullanılmadığını, arıların peteklerini de kendilerinin yaptığını ifade etti.
Lezzeti yörenin bitkilerinde saklı
Sivas'ta üretilen balların lezzetini yörede yetişen bitkilerden aldığını aktaran İyidoğan, "İlaçlar doğadaki çiçeklerden üretiliyor, arılar da her türlü çiçekten bal yapıyor. Sivas'ta üretilen ballar lezzetini, kekik ve keven başta olmak üzere yörede yetişen bitkilerden alıyor" şeklinde konuştu.
Kara kovan balının bir diğer özelliğinin ise ağızda çabuk erimesi olduğunu vurgulayan İyidoğan, bunun nedeninin arıların peteklerini haziran ayında bölgede yetişen holos (yabani fiğ) bitkisiyle örmesinden kaynaklandığını kaydetti.
Fenni kovanlarla kara kovan bal üretimi
Zara Bal Üreticileri Birliği Başkanı Fatih Öztürk, Zara'da yaklaşık 300 bal üreticisi olduğunu belirterek, bu üreticilerin bir kısmının kara kovan üretimi yaptığını, kimi üreticilerin ise sepet kovanlarda geleneksel yöntemleri sürdürmeyi tercih ettiğini söyledi.
Üreticilerin fenni kovanlara boş çıta koyarak da kara kovan bal üretimi yaptıklarını ifade eden Öztürk, normal bal üretiminde kovan başına 15 kilogram civarında bal aldıklarını, kara kovanda ise bal veriminin 5 kilogramı geçmediğini kaydetti.
