Ev Dışı Tüketim Tedarikçileri Derneği (ETÜDER) Başkanı Melih Şahinöz, ev dışı tüketimin geçmişe oranla biraz daha fazla toplum önüne çıkmaya başladığını söyledi. Şahinöz, dünyanın evlerimizin dışında dönmeye başladığını ve ev dışı tüketime 35 milyar lira harcandığını ifade etti.

Gıda Hattı'na konuşan ETÜDER Başkanı Melih Şahinöz, ev dışı tüketim pazarı hacminin son 10 yılda büyük gelişme göstererek 35 milyar liraya ulaştığını söyledi. Şahinöz, "Bu büyümede, artan refahın yanında ev dışı tüketim tedariki yapan firmaları tek çatı altında toplayan ve sektöre bir kimlik kazandıran ETÜDER’in de büyük payı var." diyor.

Nüfusumuz artıyor, beraberinde hızlıca kentlileşiyoruz. Yaşam daha hızlı akmaya başladı, tempomuz dur durak bilmiyor. Teknoloji sayesinde iş ve sosyal yaşamımız arasındaki çizgi giderek inceliyor. Son 10 yılda refah seviyemiz yükseldi, kişi başına milli gelir arttı. Doğal olarak bu durum, yeni tüketim modellerini de beraberinde getiriyor. Artık ev dışında daha fazla vakit geçiriyor, daha fazla dışarıda yemek yiyoruz. Ama bir yanımız daima gelenekçi. Evimizdeki yemeği, annemizin yemeğini gittiğimiz her yerde bulmak istiyoruz. Yediğimiz, içtiğimiz temiz, güvenli, sağlıklı olmalı. Toplum olarak eğitim seviyemiz yükseldikçe, beslenme ve sağlık bilincimiz arttıkça gittiğimiz her yerde daha fazla kalite ve hijyen arıyoruz. 

Tüm bu gelişmeler son 20 yılda yeni bir pazar yarattı. Ama çok değil, daha 10 yıl öncesine kadar isimlendiremiyorduk bu pazarı. Şimdi adına, Ev Dışı Tüketim (EDT) diyoruz. 2005 yılında Ev Dışı Tüketim Tedarikçileri Derneği’nin (ETÜDER) kurulmasıyla birlikte bu sektör, geçmişe oranla biraz daha fazla toplum önüne çıkmaya başladı. ETÜDER Başkanı Melih Şahinöz: “Belki de başardığımız en önemli şey bu oldu; sektöre kimliğini kazandırdık” diyor. 

ETÜDER ile birlikte kavramlar da değişime uğradı. Bunların başında “toptancı” kavramı geliyor. “Toptancı anlayışı, bizimle birlikte geride kaldı”diyen Şahinöz, artık A’dan Z’ye tüm ürün ve hizmeti ev dışı tüketim noktalarına ulaştıran tedarikçi anlayışının hakim olmaya başladığını vurguluyor. 

Yine bugüne kadar ev dışı tüketim pazarının büyüklüğü hakkında pek çoğumuzun bir fikri yoktu. Pazarın hacmi ve potansiyeli ile ilgili veriler mevcut değildi. ETÜDER’le birlikte aslında ne kadar büyük bir pazar olduğu konusunda farkındalığa sahip olduk. Şahinöz bugün, 35 milyar liralık büyük bir pazardan söz ettiğimizin altını çiziyor ve ekliyor: “Ev dışı tüketim günümüzde başlı başına bir sektördür.” 

2013 yılında iki önemli projeye imza attıklarını belirten Şahinöz; ilk defa düzenledikleri EDT EXPO Fuarı ile bu genç sektörün artık ayağa kalkmaya başladığını; ilk aşamasını 7 ilde gerçekleştirdikleri EDT noktaları envanteri projesiyle de elde ettikleri gerçek verileri sektöre sunduklarını belirtiyor.  

EDT pazarının 2006-2013 yılları arasında yıllık ortalama %10-15’ler seviyesinde büyüdüğünü kaydeden Şahinöz, “2013 yılı reel sektör açısından özellikle karlılıkta sıkıntılı bir yıl olmasına rağmen, EDT sektörü olarak yine Türkiye’nin ortalama ekonomik büyümesinin üzerinde bir büyüme gösterdik” diyor.

* EDT sektörü zaten ülke büyümesinin üzerinde büyüyordu, bu yıl da aynı şekilde büyümeye devam edeceğini öngörüyoruz. Büyümenin en az yüzde 10 seviyesinde gerçekleşeceğini tahmin etmekteyiz. Ancak 2014 yılında genel olarak,  yükselen kredi maliyetleri ve bankaların kredi iştahındaki azalmalar nedeniyle yatırımların azalması, dolayısıyla büyümenin yavaşlaması ve cüzi de olsa işsizliğin artacağı bir sene bizi bekliyor. Bu ve benzeri konulardaki gelişmeleri ise temel olarak hükümetin seçim süreci boyunca göstereceği politikalar belirleyecek. 

Diğer taraftan yaşadığımız dönem itibarıyla yapılan yorumlara göre, global bir ekonomik kriz yaşanırsa, 2009 yılında örneğini gördüğümüz gibi, EDT sektöründe de geçici bir daralma yaşayabiliriz. Ekonomik krizlerin insanlarda yarattığı moral düşüklüğü, kısa vadede ev dışı tüketimi olumsuz etkiyor.  

* Bence 2014 yılı, sadece EDT sektöründe değil hemen tüm sektörlerde, stoğunu düzgün yönetebilen, işletme sermayesini kontrol edebilen, tedarikçilerinde itibar sağlayabilen, müşterilerdeki tahsilat risklerini doğru değerlendirebilen şirketlerin başarılı olabileceği bir yıl olacak. Bu nedenle sektörümüzdeki oyunculara, temkinli davranmalarını, yatırım planları varsa bile en azından yılın ikinci çeyreğini görmelerini öneriyorum. 

* Bu yıl turist sayısında artış beklentisi var. Sektörünüze yansımaları nasıl olur? 

* Sektörün 2013’deki büyümesini, iç turizmdeki gelişme, seyahat ve konaklamalardaki artış, yabancı turist sayısındaki artış gibi parametreler aslında net olarak gösteriyor. Ülkemizin 2013 yılında yaşadığı parlak turizm sezonunda, otellerde oldukça iyi doluluk oranları yakalandı. Buna ilave olarak turizm sektörü, inşaat sektörünün rüzgârını da arkasına alarak yeni otel yatırımlarıyla hızlı büyümesine devam etti.  

2014’de döviz kurlarındaki artışlardan dolayı yatırımlar yavaşlıyor olsa da TL’nin değer kaybı nedeni ile daha çok sayıda turistin tatil için Türkiye’yi tercih edeceğini öngörüyoruz. Bu da sektörümüzü ilave olarak destekleyecektir.

* EDT sektöründe lojistik maliyetlerinin giderek pahalandığı ve bunun devam edeceği öngörülüyor. Siz ne dersiniz bu konuda? 

* Kur, enflasyon ve buna bağlı olarak da akaryakıttaki artışlar, henüz sene başında olmamıza rağmen bu yılın maliyet ve yatırım hesaplarının değişmesine yol açtı. Özellikle yakıttaki artışın lojistik maliyetlerini ciddi ölçüde etkiliyor olması nedeniyle bu durumun müşteriye yansıması da kaçınılmaz ama bunu müşterilerimize yansıtmak pek de kolay olmayacak. 2014’ün ilk yarısında sektördeki yatırımların duraklayacağını ve sektöre girişlerin yavaşlayacağını söyleyebilirim. İşte böyle zamanlarda verimlilik adına atılabilecek adımlar çok önem kazanıyor.

* Öncelikle şunu söylemeliyim ki; ETÜDER olarak EDT EXPO Fuarı ile sektöre öncülük etmeyi hedefliyoruz. Fuarımız, sektörün öncü markalarının tümünü tek bir platformda toplamayı başardı. 2014’te, geçen yılkinin iki katı büyüklükte, 20 bin metrekarelik bir alanda gerçekleştireceğiz. CNR Expo Fuar Merkezi’nde düzenliyoruz. 27 Mart’ta kapılarımızı açacağız ve dört gün sürecek.

CNR Holding kuruluşu olan Sine Fuarcılık ile birlikte düzenlediğimiz fuarda, bu yıl İstanbul İhracatçılar Birliği’nden de destek alındı. İİB fuara yurtdışından Almanya, Angola, Brezilya, Cezayir, Çin, Etiyopya, Filistin, Gana, Irak, İran, İsrail, Japonya, Kuveyt, Lübnan, Malezya gibi ülkelerden alım heyetleri getirecek. 

Fuar kapsamında çeşitli yarışma ve etkinlikler düzenliyoruz. Profesyonel mutfak şeflerinin kurumsal takımlar halinde yarışacağı Osmanlı Mutfağı, Gastrobosphorus Pastacılık, Çikolata ve Unlu Mamuller ile Black Box Yarışmaları gerçekleştireceğiz.  

* Son olarak envanteri soralım. Devamı gelecek mi? 

* 2013’te ilk kez Türkiye’de ev dışı tüketim sektörünün doğru verilerle açıklanması yolunda önemli bir adım atarak IPSOS ile birlikte EDT Census & Panel pazar araştırmasını başlattık. Araştırma iki aşamalı. Birinci aşama kapsamında 7 ilde yapılan EDT noktaları envanteri (nüfus sayımı) sonucunda 91 bin civarında EDT noktası tespit ettik. Bu sayede pazarda 450 bin olarak telaffuz edilen nokta sayısı konusundaki hurafeleri bitiriyoruz, çünkü pazardaki nokta sayısı tahmin edilenden küçük çıktı.

Bu araştırmanın devamı olarak da Ocak 2014 itibarıyla sektörün büyüklüğünü ölçen EDT Panel Araştırmasını başlattık. Araştırmanın ilk raporu Nisan 2014’te çıkacak. Sonuçları hem üyelerimiz hem de kamuoyu ile paylaşacağız.
gidahatti.com