Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker, Türkiye'de tarım sektörünün, son 14 çeyrekte kesintisiz büyüdüğünü, 2003'ten bu yana, şiddetli kuraklık yaşanan 2007 yılı hariç pozitif büyüme yaşandığını belirterek, Türkiye'nin tarım ürünleri dış ticaret fazlasının net 3,5 milyar dolar olduğunu bildirdi.



Eker, basın yayın kuruluşlarının Ankara temsilcileriyle bir araya geldi. Bakanlığının 2012 yılı faaliyetlerine ilişkin değerlendirmelerde bulunan Eker, dünya ve Türkiye'de sektöre yönelik öngörüleri aktardı.



BM Gıda ve Tarım Teşkilatı (FAO) verilerine göre, bir önceki yılın Kasım ayına göre et ve süt fiyatlarında 6 puanlık azalma, tahıl fiyatlarında 27 puanlık bir artış görüldüğünü bildiren Eker, pirinç, buğday gibi ürünlerin fiyatlarındaki artışların biyoyakıt kullanımından kaynaklandığını vurguladı.

Gelişmekte olan ekonomilerde pirinç yerine buğday tüketme eğiliminin arttığını ifade eden Eker, bunun gıda politikalarının belirlenmesinde önemli rol oynadığını söyledi.

Dünya et üretiminin tüketimi karşılama oranının yüzde 103, süt tüketiminin yüzde 100, hububat üretiminin yüzde 98 olduğunu belirten Eker, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Aslında bunlar varken neden dünyada 1 milyar aç insan var? Sorun burada ticaret politikaları, adalet, merhamet ve sevgi noksanlığı. Benim gözümde birinci sırada merhamet ve sevgi noksanlığı var. Bunlara çare bulunması lazım. Aslında sadece öyle olması gerektiğinden dolayı değil, güvenlik nedeniyle de olması lazım. Eğer 7 milyar insanın 1 milyarı açsa o dünya 6 milyar insan için güvenilir bir yer olmaz. Ülkeler bazen yüksek teşvik veya vergilerle pozisyonlarını kendi çıkarları doğrultusunda şekillendiriyorlar. Herkes kendi pozisyonunu müdafaa etmeye çalışıyor. Ülkeler stok yapıyor, satması gereken yere satmıyor."



"Küçük ve orta ölçekli çiftçiler desteklenmeli"

Bakan Eker, 2012-2021 yılları arasında uluslararası kuruluşların gıda fiyatlarında bir enflasyon öngördüğünü aktardı.

Türkiye'nin bu durumun önlenmesine yönelik uluslararası platformlarda önerdiği modeller bulunduğunu kaydeden Eker, küçük ve orta ölçekli çiftçilerin desteklenmesine yönelik mekanizmaların kurulmasını tavsiye ettiklerini anlattı. Eker, "Biz bunu gerçekleştirdik. Başarı sağladığımız ve kanıtlanmış modeller bunlar. FAO, Türkiye'nin bu alandaki başarısını 2009 raporunda 'Başarıya Giden Yollar' adı altında yayımladı. Biz de bunları öneriyoruz" diye konuştu.

Eker, bu dönemde enerji fiyatlarının ve et tüketiminin artmasının beklendiğini, balık yetiştiriciliğinin de balık avcılığının yerini almasının öngörüldüğünü bildirdi.



"Artış verimlilikten kaynaklı"

Türkiye'de sektöre yönelik gelişmeleri de anlatan Eker, bu yıl aralık ayında sebze fiyatlarında yüzde 40, limon hariç meyve fiyatlarında ortalama yüzde 35 düşüş yaşandığını, sütte yüzde 12,5, hububatta yüzde 7,9 artış olduğunu, toptan dana etinde ise yüzde 5,4 düşüş yaşandığını kaydetti.

Türkiye'de tarımın bu yılın 9 ayında yüzde 3,3 büyüyerek, genel ekonomik büyümenin önüne geçtiğini ifade eden Eker, şöyle devam etti:

"Türkiye'de tarım sektörü, son 14 çeyrekte kesintisiz büyüdü. 2003'ten bu yana, 2007 yılı hariç, şiddetli kuraklık olmuştu, pozitif büyüme var. Türkiye, şu anda 24 milyon hektar tarım arazisine sahip, 6 milyon 200 bin kişi sektörde çalışıyor. 4 kişiden biri tarımda çalışıyor. Geçen sene 62 milyar dolar hasıla elde etti. Türkiye'nin milli geliri 774 milyar dolar, tarımsal hasıla 62 milyar dolar. Artış verimlilikten kaynaklandı, çalışan sayısı da azaldı."

Türkiye'de nüfusun yüzde 25'inin tarım sektöründe çalışırken, Avrupa'da bu oranın yüzde 4 olduğuna dikkati çeken Eker, tarımsal istihdamın giderek azalmasının gayet doğal olduğunu söyledi.

Bazı hammaddelerin tarım sektörü içinde görüldüğünü, ancak sanayi hammaddesi olarak kullanıldığını belirterek, bu durumun sektörün ithalat kalemlerinde artışa neden olduğunu vurguladı. Eker, "Bu şekilde yaklaşık 6-7 milyar dolarlık bir meblağ var. Kauçuk, dokuma elyafı, selüloz gibi ürünler. Türkiye'nin tarım ürünleri dış ticaret fazlası net 3,5 milyar dolar. Tarım sektöründe yatırım artıyor. Gerek yerli, gerek yabancı yatırımlar artıyor. Tarım ve gıda sektörüne 2002'de yabancı sermaye girişi 14 milyon dolarken, 2012'nin 10 ayında 2,1 milyar dolar."



"Polemik için söylemiyorum"

Bakan Eker, bir gazetecinin "(Süleyman) Demirel derdi ya (Biz kendi kendini besleyen 7 ülkeden biriyiz' diye. Biz şu anda kendi kendimizi besliyor muyuz?" şeklindeki sorusu üzerine, tüketim alışkanlıklarının 50 yıl öncesinden farklı olduğunu ve döneme göre şekillendiğini ifade etti.

Eker, "Kendi kendimizi besliyoruz, hiçbir sorun yok. 30 milyon turist de besliyoruz. Üstüne bir de ihracat yapıyoruz. Kendi kendine yeterlilik diye bir şey yok. O sanal bir kavram. Bunu 6 sene önce bir toplantıda Sayın Demirel'in bulunduğu yerde yüzüne de söyledim. O 7 ülkeden biri Türkiye, başım üstüne. Bana öteki 6 ülkeyi göstersin. Sayamazlar ki, öyle bir ülke yok. Bunu polemik için söylemiyorum. Dünyada öyle bir tasnif yok. Şu ülke hiçbir şekilde ithalat yapmıyor diye bir şey yok" değerlendirmesinde bulundu.

Türkiye'nin fındık ithal ettiği yönündeki eleştirileri de yanıtlayan Eker, "Vicdansız. Sanayi büyüyor, hammaddeye ihtiyaç artıyor. Türkiye, yaklaşık 235 bin ton iç fındık ihraç etmiş, 1 milyon 800 bin ton para kazanmış. Bunun 40 tonu geri gelmiş ticari nedenlerle. Bu çok komik. 150 milyon dolarlık tarım ürünü ihraç ediyorsun, o da diyor ki 'ben de sana bir şey vereyim'. Ticaret karşılıklı. Bir şey satmak istiyor. Tamam, diyorsun. Bu kayda bu şekilde giriyor" şeklinde konuştu.



"Et fiyatları düştü"

Bakan Eker, toptan et fiyatlarını 26 Nisan 2010 tarihinden beri cep telefonuna gelen SMS'lerden takip ettiğini bildirdi.

Bugünkü dana karkas fiyatlarını toptan ve perakende olarak basın mensuplarına gösteren Eker, 16 ilden alınan fiyatlara göre, geçen 32 ayda et fiyatlarının düştüğünü kaydetti.

Sistem sayesinde 13 marketteki et fiyatlarını da görebildiğini anlatan Eker, bugünkü kıyma, kuşbaşı, biftek ve bonfile fiyatlarını basın mensuplarına aktardı.

Bugünkü en pahalı ve ucuz kıyma ve kuşbaşı fiyatlarını bildiren Eker, "Serbest piyasa. Bakanlık etlerin sağlıklı olup olmadığını denetliyor, fiyatlarını değil. EBK fiyatları daha düşük" dedi.

EBK kıyma fiyatının bir marketten yüksek çıkması üzerine, bir gazetecinin "EBK, marketten daha pahalı satıyor" sözleri üzerine Eker, "Bugünlük öyle olmuş" dedi.



İsrail'e 138 milyon dolarlık tarım ürünü ihraç edildi

Bakan Eker, bu yıl çiftçilere 7 milyar 431 milyon lira nakit karşılıksız destek yaptıklarını belirtti.

Bir gazetecinin, bu desteklerin Güneydoğu Anadolu Bölgesinde paravan bir şirket üzerinden terör örgütüne aktarıldığı yönündeki iddiaları sorması üzerine de Eker, desteklerin belirli kurallar ve prosedür çerçevesinde yapıldığını, bunların çok sıkı şekilde kontrol edildiğini bildirdi. Herhangi bir sahtekarlık durumunda destekleri geri aldıklarını ve 5 yıl devlet desteği verilmediğini belirten Eker, ayrıca savcılığa suç duyurusunda bulunduklarını da anlattı. Eker, "Bunlar çoğunluk değil. Tek tük içinde yolsuzluk yapan, çeteleşen var. Zaten tek kişinin tek başına yapacağı iş değil" dedi.

Desteklemelerin gelecek yıl 9 milyar liraya çıkarılacağını bildiren Eker, öte yandan küçükbaş hayvan sayısının Cumhuriyet tarihinde ilk defa artışa geçtiğini ve 32,3 milyon olduğunu kaydetti. Bakanlığın sadece 25 milyon anaç koyun kaydettiğini, bunun da en az 35 milyon koyun anlamını taşıdığını dile getiren Eker, bu rakamın 10 sene önce 29 milyon olduğunu vurguladı.



Büyükbaş hayvan varlığında yüzde 25 artış görüldüğüne de işaret eden Eker, bunun da 9,8 milyondan 12,4 milyona yükseldiğini söyledi.

Türkiye'de ilk hayvan sayımının 1984'te yapıldığını, kendisinin de o tarihte Bakanlıkta çalıştığını anlatan Eker, "Ondan öncekiler tamamen tahmin. Böyle bir kayıt yok. Türkiye'nin sığır varlığı 12 milyon 400 bin, 1984'te. Bugün Türkiye yine aynı sığır varlığına sahip. Ama 1984'te kültür ırkı oranı yüzde 1,5. Hepsi kara sığır. Bugün bu rakamın yarısı saf kültür ırkı. Hayvanın ırkı geliştikçe süt ve et miktarı artıyor. Türkiye'nin bütün sathında 50'den çok büyükbaş hayvan bulunan işletme sayısı 4 bin 300'den 27 bin 860'a yükseldi" diye konuştu.

Bakan Eker, bir basın mensubunun sorusu üzerine, Türkiye'nin İsrail'e geçen sene 138 milyon dolarlık tarım ürünü ihraç ettiğini bildirdi.



"Yeni etiket uygulaması"

Bakan Eker, bu yıl gerçekleştirdikleri diğer çalışmalar hakkında da bilgi verdi.

Özellikle güvenilir gıda konusunda Türkiye'nin hem mevzuat hem de denetim konusunda önemli gelişme kaydettiğini ifade eden Eker, bugüne kadar ürünlerinde yazılı standartlara aykırı olarak taklit veya tağşiş yapan 50 firmayı, ceza mekanizmalarını hayata geçirmek dışında kamuoyuna duyurduklarını bildirdi.

Et ürünlerinde kırmızı ve beyaz et karışımlarına yasak getirdiklerini anımsatan Eker, mekanik olarak ayrılmış eti yasakladıklarını, ayrıca ekmekte kepek oranını artırıp, tuz oranını azalttıklarını söyledi. Eker, sözlerini şöyle sürdürdü:

"81 bin fırında denetim yaptık. 7 bin civarındakine ceza uyguladık. Niye yapıyoruz bunu? Obezite ile mücadele ve halk sağlığı için. Ekmek satış noktalarında tam buğday ekmeğinin de satışını zorunlu hale getirdik. Ürünlerin etiket puntolarını da düzenledik. Gıda maddeleri üzerindeki etiketler okunmuyordu, denetime giden elemanlar bile büyüteçle bakıyordu. Yeni izin alan bütün ürünlerde uygulanıyor, diğerleri de geçiş süreci sonrasında yeni etiket uygulamasına geçecek."



"Sahtekar aslında ilaç satıyor"

Bakan Eker, Bakanlığın gıda takviyeleri konusunda da önemli denetimler gerçekleştirdiğini ve düzenlemeye gittiğini hatırlatarak, "Viagra'nın hammaddesini almış, ürüne yerleştirmiş. Bu ilaç. Sahtekar. Bunları teşhir ettik. Bu sahtekar aslında ilaç satıyor. Bunlara dönük çok ciddi düzenlemeler var" dedi.

Okul kantinleriyle ilgili çok ciddi düzenlemeler getireceklerine dikkati çeken Eker, güvenilir gıda açısından Türkiye'nin kat ettiği mesafenin çok önemli olduğunu vurguladı.



"Ürünün paketine kaydı sağlanacak"

Bakan Eker, Türkiye'deki 22 milyon tarım parselinin her birini dijital ortama aktardıklarını ve Türkiye'nin herhangi bir bölgesindeki bir parselde ne kadar ve hangi tür ilaç ve gübre kullanılacağını belirlediklerini anlattı. Bu sistem sayesinde ithal edilen veya üretilen ilaçların etken maddelerine göre çiftçiye tavsiyede bulunacaklarına işaret eden Eker, "İlaç ve gübre kontrol altında olacak. Orada ürettiği ürünün paketine kaydı sağlanacak. Hangi ürünün hangi tarlada yetiştirildiğini, o tarlada ne kadar ilaç, gübre kullanıldığını da bileceğiz. Çiftçi bize gelmese bile göreceğiz" diye konuştu.

Bakanlığın çiftçilere danışmanlık yapması için 2013 Ocak'ta 2 bin 500 personel daha istihdam edeceğini bildiren Eker, bu personelin hizmet içi eğitimin ardından köylerde görev yapacağını söyledi.

Mera Kanunu'nda yapılacak değişiklikle mera ıslahı şartıyla atıl meraların yem bitkisi üretiminde kullanılacağını anlatan Eker, jeotermal enerji kaynaklarının yüksek olduğu 11 ilde de örtü altı üretimde termal suyu kullanılacağını, bu sayede 2013-2015 arasında 50 bin dekarlık sera alanda jeotermal su kullanımı hedeflediklerini kaydetti.

Yeni Ar-Ge merkezleri kurduklarını belirten Eker, bu kapsamda Tohum Gen Bankası, Kuraklık Test Merkezi, Tıbbi Aromatik Bitkiler Laboratuvarı kurulduğunu ifade etti.



Sanayi için yoğurt mayası üretti

Bakan Eker, AOÇ arazilerindeki ağaçlandırma çalışmaları konusunda da bilgi verdi. AOÇ'de yol kavşak düzenlemesi yapıldığını anımsatan Eker, "Ona (talan etti) deniliyor. Kavşak yapılmadan olur mu?" ifadesini kullandı.

AOÇ'nin cumhuriyet tarihinde ilk kez sanayi için yoğurt mayası ürettiğini vurgulayan Eker, öte yandan Kuruluş'un 5 litre sütü maya ile birlikte satışa sunduğunu, bu sayede vatandaşların evlerinde sağlıklı sütten yoğurt mayalayabildiklerini dile getirdi.

AOÇ arazilerinin hiçbirinde ticari amaçlı tesis yapmadıklarının da altını çizen Eker, Atatürk Evi'ne giriş paralıyken bunu ücretsiz hale getirdiklerini kaydetti.

Eker, AOÇ'nin ürün gamını 119'dan 160'a çıkardığını, diyabetik dondurma ürettiğini belirterek, Botanik bahçesinin de 2014'te tamamlanacağını söyledi.