İnsanların doğumdan itibaren aldığı ilk besin olan süt, başta gelişme çağındaki çocuklar olmak üzere 7’den 70’e herkes için gerekli. Bütün besinleri dengeli olarak içinde bulunduran sütün besleyici değeri de çok yüksek. Bağışıklık sisteminin güçlenmesinden bağırsak kanserini önleyici etkisine kadar pek çok faydası bulunan süt, alerjik etkisi nedeniyle bazı kişilerde hazımsızlık ve şişkinlik gibi sorunlara neden olabiliyor. Ayrıca içeriğindeki yağ oranı nedeniyle fazla tüketilmesi kilo problemlerini de beraberinde getirebiliyor. Bu nedenle süt içerken bilinçli olmak ve bazı reaksiyonlara özellikle dikkat etmek gerekiyor.

21 Mayıs Dünya Süt Günü nedeniyle açıklama yapan Beslenme ve Diyet Uzmanı Olcay Barış, sütün faydalarını anlattı ve tüketiminde dikkat edilmesi gereken noktaları 8 maddede şöyle sıraladı:

1- Bağırsak kanserini önler, tansiyonu düşürür
Süt, içeriğindeki proteinler sayesinde hastalıklardan korunmaya ve bağışıklık sistemini güçlendirmeye katkıda bulunuyor. Hücreleri onararak özellikle bağırsak kanseri önlemeye yardımcı oluyor, cildi nemlendiriyor, vücutta ödem oluşmasını önlüyor, kasları kuvvetlendiriyor, kemik erimesini engelliyor, tansiyonu dengeliyor. Aynı zamanda yağsız süt, kolesterol üzerinde de düşürücü etkiye sahip.

2- Keçi sütünün alerjik etkisi daha az
Bebeklerin 1 yaşına kadar temel besin kaynağı anne sütü. 1 yaşından sonra çocukların besinlerin üçte birini anne sütünden almaları gerekiyor. Bu yaşta sadece anne sütü ile beslenme çocuğun diğer besinleri almasını engelleyebiliyor. 1 yaşından sonra inek veya keçi sütü tüketmeleri sağlık açısından faydalı. Keçi sütünün protein, kalsiyum ve fosfor oranı yüksek, sindirimi kolay. Aynı zamanda da inek sütüne göre daha az alerjik. Yapılan bir çalışma, keçi sütü ile beslenen çocukların inek sütü ile beslenenlere göre daha kilolu, uzun boylu ve iskelet sistemlerinin daha kuvvetli olduğu ortaya çıktı.

3- Büyümeyi hızlandırıyor ve sindirimi düzenliyor
Sağlıklı büyüme ve gelişme için süt, çocuklar için büyük önem taşıyor. Doku yenilenmesini hızlandırıyor, kemik gelişimini artırarak büyüme ve gelişmeyi sağlıyor. Ayrıca süt, içerdiği vitamin ve mineraller sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirerek çocukları hastalıklardan koruyor ve sindirim sistemini düzenliyor.

4- Günde 3 bardak süt sağlığa faydalı
Sütün tüketirken miktarına da dikkat etmek gerekiyor. Günde 2-3 bardak süt tüketmek sağlık açısından faydalı. Günde 2 bardak süt, 1-3 yaş arası çocukların kalsiyum ihtiyacını, 9-18 yaş arasındakilerin kalsiyum ihtiyacının ise yüzde 40’ını karşılıyor. Ayrıca günde 2 bardak süt tüketilmesi yetişkin bir bireyin günlük fosfor ihtiyacının yaklaşık yüzde 50’sini, çinko ihtiyacının ise yüzde 10’unu sağlıyor. Ancak hipertansiyon, kalp, şişmanlık gibi bazı sağlık problemleri var ise günlük tüketilen süt miktarını kısıtlamak gerekebiliyor.

5- Fazla tüketildiğinde demir eksikliği ve kansızlığa neden olabiliyor
Fazla miktarda süt tüketilmesi, fazla yağ miktarından dolayı kilo problemine neden olabiliyor. Aynı zamanda fazla kalsiyum alımına bağlı olarak demir yetersizliği ve kansızlık görülüyor. Çocukların fazla miktarda süt içmeleri ise diğer besinleri yememelerine ve beslenme dengesizliğine neden oluyor.

6- Karın ağrısı, deri döküntüleri ve ishal görülüyor
İnek sütü içindeki proteine karşı vücutta gelişen tepkilere “inek sütü proteini alerjisi” deniyor. Laktoz intoleransı ve alerjisi olan bireylere süt kesinlikle önerilmiyor. Süt alerjisi olan bireylerde genelde aile hikayesi de bulunuyor. Bağışıklık sisteminin tam gelişmemiş olduğu erken bebeklik döneminde özellikle inek sütü alerjileri görülüyor. Sıklıkla egzama veya deri döküntüleri, kramplar, karın ağrısı, kusma, ishal veya kabızlık olarak kendini gösteriyor.

7-Süt içilemiyorsa yerine peynir ve yoğurt yenmeli
Sütü sevmeyenler ya da alerjisi olanların aynı miktarda yoğurt, peynir, ayran gibi ürünleri tüketmeleri gerekiyor. Günde iki kibrit kutusu kadar peynir veya iki küçük kâse yoğurt kalsiyum ihtiyacını karşılamak açısından yeterli oluyor.

8-Çiğ süt tüketmek sağlık açısından risk taşıyor
Çiğ süt tüketilmemeli, mutlaka kaynatılmalıdır. Fakat uzun süre kaynatma durumunda da vitaminleri azalıyor. Pastörize ve sterilize edilmemiş sütün 4-5 dakika kaynatılması gerekiyor. Bu süt cam kavanoza konulduğunda, buzdolabında 1-2 gün durabiliyor. Pastörize günlük süt açıldıktan sonra buzdolabında tutulmalı ve 2 gün içerisinde tüketilmeli. UHT süt ise açılmadığı sürece oda sıcaklığında 4 ay saklanabiliyor. Açıldıktan sonra ise 3-4 gün içinde tüketilmesi gerekiyor.