Bu yazımda, son günlerde Türkiye'nin belki de en çok konuşulan konusu, odalar ve borsalar ile ilgili seçimlerle ilgili gelişmeleri sizlerle paylaşmak istedim.
Bildiğiniz gibi Odalar ve borsalar ile ilgili seçimler dört yılda bir yapılıyor.
5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu’nun 84. maddesi gereğince 2012 yılının Ekim ayında başlayıp Kasım ayında yapılıp tamamlanması gereken Oda ve Borsaların organ seçimlerinin, 2013 yılının Şubat ayında başlayıp Mart ayında tamamlanması, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın ilgili yazısı üzerine Bakanlar Kurulu’nca kararlaştırılmıştır.

AB uyum kriterleri doğrultusunda, kısa adıyla NACE olarak bilinen ve AB’deki ekonomik faaliyetlerin istatistiksel sınıflandırılmasını sağlayan sisteme göre meslek komitelerinin yapılandırılması gerekiyor. TOBB’a bağlı oda ve borsaların da bu NACE kodlarına göre yeni yapıya uyum sağlamaları gerekiyor.

Türkiye’de bu sistemi Sanayi Bakanlığı yerine Maliye Bakanlığı'nın yürüttüğü ve Maliye Bakanlığı, oda ve borsalara üye şirketlerin son bir yıldaki cirosunu dikkate aldığı, bir şirket en fazla ciroyu hangi konuda yapmışsa, o sektörde yer aldığını ve o meslek komitesi kapsamında değerlendirildiği şeklindeki bilgisine sahibiz.
İstanbul Ticaret Odası'nın 2009-2012 döneminde 90 meslek komitesi mevcuttu ve bu komitelerin yaklaşık olarak 257 adet meclis üyesi vardı.
Bu dönemde yapılan NACE kodlaması ve gruplandırmalar neticesi komite sayısı 71 adede düşürüldü. Meclis sayısı da 229 civarında olacağı öngörülüyor.
Firmamız, İstanbul Ticaret Odası'na yaklaşık olarak 32 yıldır kayıtlıdır. Ben de oniki yıldır komite, meclis ve odanın çeşitli organlarında görev almış birisi olarak bu seçimlerle yakından ilgilenmekteyim. İlgilenme nedenim de uzun yıllardır mensubu bulunduğum gıda ve tarımsal ürünler ile ilgili ticari faaliyetimizden kaynaklanıyor.
Bu faaliyetimizden dolayı da mesleki dernek, federasyon, borsa ve odaların komitelerinin benzer seçimlerinde yer almaktayız.
Bizler de 2005-2009, 2009- 2012 dönemler arası ve halen tarımsal ürünler meslek komitesi adı altında faaliyet göstermekteyiz. Ancak yeni grup tanımı ve uygulamayla şu an komiteler isimsiz gruplara dönüştürüldü.
Yapılan NACE koduna uygun olarak nace'miz belirlendi. Ancak aynı iş kolunda faaliyet gösteren ve tahıl grubunda yer almasına rağmen başka gruplarda yer aldığı gözlendi. Örneğin anlaşılmaz şekilde baklagil ve tahıl farklı gruplarda yer aldı. Oysa daha önceki temsilde tarımsal ürünler şeklinde temsil edilmekteydi. Yaklaşan bu seçimlerden önce üç sektörün temsilde anlaşarak girmesi gerektiği ile ısrarlarımıza rağmen maalesef konsensüs sağlanamamıştır. Kısacası listeler yarışacak ama sektörler temsilde kaybedecek.
NACE kodlamaları doğru yapılmış olsa bile, önce gruplarının ana gruplardaki dağılımlarında sorun olduğu gelen şikayet ve yakarmalardan anlaşılmaktadır.
Hatta bununla ilgili Danıştay'a dava açan sektörler olduğunu duyuyoruz. Örneğin optisyenler komitesi üyesi firmalardan temsil haklarının ellerinden alındığı ile ilgili dava açıldığı şeklinde duyumlar aldık.
Firmaların NACE kodlamalarından ziyade, firmaların kayıtlı olduğu nace kodlamalarının, grup dağılımlarında ve gruplardaki farklı alt sektörlerin bir arada olmalarından dolayı kargaşalar yaşanmaktadır. Şikayetlerin kaynağı da aldığımız duyumlardan bu yönde olduğudur.
Meslek komitelerinin sayılarının arttırılması gerektiğinin aksine komite sayılarının azaltıldığı bu şikayetlerin temelini oluşturmaktadır.
Birazda odaların seçim takviminden bahsedeyim.
Odaların seçim tarihi, her il ve ilçelerde farklılıklar gösterebilir. Bildiğimiz kadarıyla İstanbul'daki hem İstanbul Ticaret Odası'nın, hem İstanbul Ticaret Borsası'nın hem de İstanbul Sanayi Odası'nın seçimleri 14 şubat 2013 tarihinde yapılacaktır. İstanbul Ticaret Odası'nın seçimleri Dünya Ticaret Merkezi'nde yapılacaktır. Bildiğim kadarıyla da İstanbul Ticaret Borsası'nın seçimleri Sirkeci'deki merkezinde, İstanbul Sanayi Odası'nın seçimleri de kendi mekanlarında yapılacaktır.
Seçimlerde önce meslek komiteleri ve bu komite üyelerinin belirlendiği üyeler seçilecektir. Seçilecek komitelerin meclise gidecek üyeleri ve bunların yedekleri listelerde belirtilecektir.
Komitelere seçilecek fert veya şirket sayısı komitelerin grup seçmen sayılarına bağlı olarak değişir. Örneğin İstanbul Ticaret Odası'nda, en az 500 kişiye kadar 5 komite üyesi bunun içinden 2 meclis üyesi,
en az 2000 kişi kadar olan komiteler yedi kişiden oluşur. Bu yedi kişiden üçü meclise gider. En az 5000 kişi olan gruplardaki komite sayısı 9 kişiden oluşur. Bunun 4 tanesi meclise gider. En az onbin kişi ve üzerindeki grup seçmeninin olduğu komite de bildiğim kadarıyla 11 kişiden oluşur ve bunun 5 üyesi grubu mecliste temsil eder.
Böylece önce komiteler oluşur. Komitelerden meclise giden meclis oluşur. Meclis oluştuktan sonra hemen süresi belirli tahminen yaklaşık bir hafta sonra sadece meclis üyelerinin seçeceği en üst organ olan yönetim kurulu ve meclis başkanlığı seçimleri yapılır.
Seçimlerden sonra mazbatalar alınır ve görev başlar.
Güncel olduğu için siz değerli okuyucularımı bilgilendirmeyi uygun bulduğum, bizim grupta da dört farklı gıda grubunun olduğu ve temsil sorunu yaşanan bizim grup, (grup sorunlarınıyla canınızı sıkmak istemediğim için ayrıntılarını paylaşmadım) oda ve borsa seçimlerinin sektörlerimize ekonomimize ve ülkemize olumlu katkılar sağlaması ve hayırlı olması dileklerimle...