Gıda güvenliğinde yaşanan sıkıntılar hepimizin gündeminde. Uzun yıllardır çok başlı yetki karmaşasından, denetim işinin ehil meslek gruplarına verilmeyişinden, gıda güvenliğiyle ilgili kararlı politikalar oluşturulamayışından, mesleki kayırmacılıktan vs gibi nedenlerle gıda güvenliğinde bu günkü noktalara kadar gelindi. Elbette süreç içinde olumlu adımlar da atıldı. Ancak, bu adımların yeterli olmadığını, kısa ve uzun vadede kalıcı çözüm olacak adımlar atılması gerektiğini Gıda Mühendisleri Derneği olarak defaatle söyledik. Bu çözümleri de her platformda dile getirdik. Okul kantinlerinde yaşanan gıda güvenliği sıkıntıları, gıda denetimlerinde yeterince gıda mühendisi görevlendirilmeyişinden ötürü denetimlerin etkin yapılamayışı, gıda kaynaklı hastalıkların son dönemde iyice yaygınlaşması, toplu tüketim yerleri başta olmak üzere genel olarak gıda israfının yaygınlaşması, küçük ölçekli işletmelerin hem iç denetim mekanizmasından hem de yeterince resmi denetim mekanizmasından yoksun oluşu, büyük ve küçük ölçek fark etmeksizin işletmelerin taklit ve tağşişe sıkça başvuruyor olması kısa ve uzun vadeli kalıcı önlemleri almaya bizleri zorunlu kılıyor. Kısa vadede kalıcı çözümümüzü sıkça dile getirmiştik, önemine binaen tekrar etmekte fayda var. O da şu ki; denetim mekanizmasının etkinleştirilmesi ve sıklaştırılması. Bu nasıl olacak; lisans eğitimini tamamıyla gıda alanında tamamlamış, gıda ile ilgili her türlü teknik ve bilimsel detaylara hakim meslek grubu olan ve ülkemiz için de önemli bir değer olan gıda mühendisliği mesleğini icra eden gıda mühendislerinin daha fazla görevlendirilmesi ve bu gıda mühendislerinin özel sektörde iç denetim mekanizmasını daha etkin yürütebilmesi için yaşanan sıkıntıların çözüme kavuşturulması gerekiyor. Özel sektörde gıda üretim yerlerinin çok önemli bir kısmında gıda mühendisleri istihdamı zorunlu personel olarak çalışıyor ve yaşanan sıkıntılardan dolayı gıda mühendisleri bu görevlerini yerine getirecek sağlıklı bir ortam bulamıyor, bu sıkıntıların ne olduğunu sonraki yazılarımızda dile getireceğiz.
Denetimde esas olan denetimi icra edecek görevlinin, denetleyeceği konuya vakıf olması ve denetleyeceği konuda akademik bir eğitim almış olması elzemdir, aksi durumda denetim görevinin layıkıyla yerine gelmesi zorlaşmaktadır. İşte bu sebeple gıda mühendisleri kamuda yeterince istihdam edilmediğinden resmi gıda denetimlerinde de yeterli etkinlik sağlanamamaktadır. Kısa vadedeki çözüm; gıda mühendislerinin sürecin içine hızlı bir şekilde dahil edilmesi.
Yukarıda da ifade ettiğim kalıcı çözümler üretmeyi zorunlu kılan nedenleri hatırlayarak gelelim uzun vadedeki çözüme. Uzun vadeli adım atarken önemli bir hususun tespitini yapıp, bu tespitler ışığında çalışmayı şekillendirmek gerekiyor, bizler bu tespiti yaptık. Gıda güvenliği skandallarının hemen hemen hepsinin temeline indiğinizde karşınıza çıkan durum hep aynı, yani gıda güvenliği bilincinin yetersizliği hatta olmayışı. Gıda güvenliği bilinci hem üreticide hem tüketicide olmalı, olmalı ki üretici bu bilinçle güvenli gıdalar üretsin, tüketici de güvenli gıda talep etsin, güvenli olmayan gıdalara yönelmesin. Bu sebeple gıda güvenliği bilincinin sağlanması ve tüm topluma yayılması için çalışmalar yapılması ve konunun planlı bir şekilde anlatılması ve eğitimler yapılması lazım. Yalnız sektörün içinde olan bizler şunu da iyi biliyoruz ki, belli bir yaştan sonra verilen eğitimlerin verimliliği yeterli düzeyde olmuyor ve gıda güvenliği bilinci yeterince oluşmuyor. Bu bilincin oluşması için temelden sistemli bir eğitime tabi tutulması yani çocuk yaştan itibaren gıda güvenliği bilinci kazandırılması gerekiyor. Nitekim İnsanların bilgi almaya ve alışkanlık kazanmaya en elverişli dönemi okul çağıdır. Bu sebeple, bu bilincin oluşması için okul çağına yönelerek okullarda bu bilinci kazandıracak eğitimler verilmelidir. İşte bu noktada Gıda Mühendisleri Derneği olarak uzun zamandır üzerinde çalıştığımız ve geçen hafta içinde kamuoyuyla paylaştığımız okullarda Gıda Güvenliği Dersi okutulması çözüme çok önemli katkı sağlayacaktır. İlkokulda hayat bilgisi derslerinde ünite olarak, ortaokul 5. ve 6. sınıfta gıda mühendisleri tarafından okutulacak zorunlu gıda güvenliği dersi gıda güvenliği bilincinin öncelikle çocuklarda oluşmasını ve tüm topluma yayılmasını sağlayacaktır. Bu ders hayatın somut hususlarına değineceğinden çocuklar üzerinde son derece etkili olacaktır. Yapılan araştırmalar, çocukların okullarda öğrendikleri somut şeyleri hem kendilerinin uyguladığını hem de ailelerinin uygulamasında ısrarcı olduklarını ortaya koymuştur. Bu dersin okutulmasıyla zamanla tüm toplumda oluşacak bilincin bir çok faydası olacağı kesindir. Bu faydaları ise şöyle sıralayabiliriz;
Öncelikle çocuklarımızda da sağlıklı beslenme bilinci oluşacak ve nasıl beslenmesi gerektiğini, hangi gıdaları tüketmeleri gerektiğini öğrenecektir.
Oluşacak gıda güvenliği bilincinin, önce çocuklara sonra aileye ve tüm topluma yayılması sağlanacaktır.
Gıda güvenliğinde yaşanan sıkıntıların zamanla ortadan kalkacak olması nedeniyle, gıda kaynaklı hastalıkların önüne geçilmesi sağlanacaktır.
Her gün karşılaştığımız ama basit bir karın ağrısı olarak geçiştirdiğimiz gıda zehirlenmeleri vakalarının önüne geçilmesi sağlanacaktır.
Oluşacak bilinçle tüketicinin güvenli gıda talebi artacak ve üretici gıda güvenliğine dikkat edecektir.
Bugünün çocukları yarının üreticileri ve yöneticileri, bu sebeple bu dersler vasıtasıyla geleceğin güvenli gıda üreticilerinin yetiştirilmesi sağlanacaktır.
Gıda skandallarının ve gıda hilelerinin önüne geçilmesi sağlanacaktır.
İsrafın önüne geçilmesi sağlanacaktır.
Ve en güzeli devletin gıda kaynaklı hastalıklara ödemiş olduğu milyar liralar devletin kasasında kalacaktır.
Bizler bu çalışmayı önemsiyoruz, bu çalışmanın ülkemize güzel bir hizmet olacağına inanıyoruz ve herkesin desteklerini ve önerilerini bekliyoruz.